- Dimitar Paskalev
Sopharma Litex Business Towers
Wieże Sopharma i Litex to pierwszy krok w realizacji najszerzej zakrojonego planu zagospodarowania przestrzeni miejskiej w historii stolicy Bułgarii. Ten projekt jest prawdziwym kamieniem milowym w procesie rozwoju bułgarskiego rynku budowlanego. Według Dimitara Paskaleva, głównego architekta, podstawą jego realizacji była ścisła współpraca z władzami miasta, z uwzględnieniem przyszłych planów dotyczących rozbudowy tego obszaru, celem natomiast było jak najlepsze wkomponowanie Wież w strukturę przestrzeni miejskiej.

Położone poza granicami centranej części miasta, wieże są niedaleko stacji metra
Dzięki dwom najniższym poziomom budowli, w ktorych mieszczą się sklepy, restauracje, biura, wejścia do budynku oraz przejścia na parking, możliwa jest interakcja Wież z przestrzeniami je otaczającymi. Ponadto, projekt ten doskonale wpasowuje się w infrastrukturę miasta. Wieże wybudowano tuż poza granicami centralnej części miasta w celu uniknięcia niepotrzebnej intensyfikacji już i tak zbyt natężonego ruchu drogowego w tym obszarze. Dodatkowo, budynki Sopharma i Litex znajdują się niedaleko stacji metra, gdyż ambicją inwestora było wpasowanie Wież w przestrzeń miejską w sposob jak najbardziej zgodny z ideą zrownoważonej zabudowy. Pod wieloma względami, projekt ten jest hołdem złożonym miastu, wnoszącym nowe życie na ruchliwe ulice stolicy.
Wieże Sopharma i Litex nie tylko doskonale komponują się ze strukturą Sofii - stanowią rownież doskonały przykład innowacyjnej technologii budowlanej na światowym poziomie. Projekt budynkow jest owocem eksperymentalnej wspołpracy między inwestorami (Sopharma i Litex), architektami studia Architektonika, konsultantami ds. elewacji (Dr. Helmutem Kosterem i inżynieremfizykiem Kirilem Velkovsky), przedsiębiorcą budowlanym (Kristianem Neiko 90) oraz producentem systemow fasadowych (firmą Reynaers). Według Kirila Velkovsky’ego, Wieże są przykładem doskonałego zgrania wizji architekta, ktory pragnął stworzyć wytrzymały, enegrooszczędny budynek, z technologią, jaką mogła zaproponować firma Reynaers, aby zrealizować i dopracować oryginalną koncepcję budowli. Na potrzeby tego projektu, zakładającego położenie elewacji o łącznej powierzchni 20 000 m2, opracowano nowe rozwiązanie oparte na systemie fasady elementowej CW 86-EF z wmontowanymi w nią oknami CS 86-HI. Spełniło ono wymogi inwestorow dotyczące energooszczędności budynkow, nie wpływając przy tym negatywnie na komfort ich użytkowania. Fasada elementowa ma łączną powierzchnię 14 000 m2 i składa się z modułow zmontowanych i przeszklonych w warsztacie.

Na wysokości 16, 19 i 22 piętra, elewacja każdego budynku została w niewielkim stopniu cofnięta, przez co konstrukcja Wież przypomina schody
Budynek składa się z dwupowłokowych fasad w systemie Closed Cavity Facade, z roletami RETROSolar zainstalowanymi między powłokami. Rozwiązanie to gwarantuje dużą przewiewność i kontrolę poziomu wilgoci w budynku bez generowania przeciągow. Zewnętrzna powłoka fasady wykonana jest z jednolitej warstwy przezroczystego szkła. Wewnętrzna powłoka, natomiast, składa się z podwojnej warstwy całkowicie przezroczystego hartowanego szkła. W powłokach nie użyto żadnych warstw przeciwsłonecznych. Zamiast tego, zamontowano między nimi specjalny zestaw rolet zaprojektowanych przez Kostera.
Dzięki połączeniu rozwiązań konstrukcyjnych i technologicznych, wszystkie trzy budowle zyskały także rys artystyczny. Na wysokości 16, 19 i 22 piętra, elewacja każdego budynku została w niewielkim stopniu cofnięta, przez co konstrukcja Wież przypomina schody. System modułow zastosowany w tych elewacjach świetnie sprawdza się w kontynentalnym klimacie panującym w Bułgarii, ponieważ zapewnia optymalną izolacje cieplną budynku. „Dzięki wykorzystaniu promieniowania solarowego, wnętrza budowli były odpowiednio ogrzewane nawet podczas mroźnej zimy 2011-2012” – tłumaczył Dimitar Paskalev. Elementowa fasada firmy Reynaers, w połączeniu z roletami zamontowanymi między powłokami fasady, efektywnie wykorzystuje promienie UV do ogrzewania budynku w zimie, natomiast latem odbija je nie dopuszczając do powstawania zbyt wysokich temperatur wewnątrz Wież. W ciągu ostatniej zimy zużycie energii w tych budowlach wyniosło 70 kWh/m2/rok. W czasie cieplejszych por roku może wynieść zaledwie 40 kWh/m2/rok, podczas gdy typowe biurowce w Bułgarii zużywają nawet 150-200 kWh/m2/rok. Wieżom przyznano kategorię A.

Widok wewnątrz: rolety RETROSolar widoczne między profilami CS 86-HI
Wmontowane w fasady budynkow rolety RETROSolar stanowiły kluczowy element, mający zapewnić nie tylko efektywne wykorzystanie energii, lecz także pomogły stworzyć przyjazne warunki do pracy. Rolety te odbijają i rozpraszają światło dzienne wykorzystując je do rozświetlania wnętrz budowli, przez co zmniejsza się zapotrzebowanie na korzystanie ze sztucznego oświetlenia w ciągu dnia. Ponadto, dzięki temu rozwiązaniu światło sięga dalej w głąb budynku (na 8-9 m, podczas gdy normalnie jego zasięg wynosi 5-6 m), co daje większe możliwości wykorzystania dostępnego metrażu.
W celu zapewnienia bardziej efektywnej kontroli warunkow panujących wewnątrz każdego budynku, Wieże wyposażono w System Zarządzania Budynkiem (ang. Building Management System –BMS) czyli komputerową sieć nadzorującą i kontrolującą takie elementy jak ogrzewanie, oświetlenie, zużycie energii czy ilość odpadow. Rozwiązanie to, nazwane „inteligentną elewacją”, ma pięć rożnych programow. Ponieważ wszystkie trzy budowle wyposażone są w swoje własne stacje meteorologiczne, ktore sygnalizują systemowi każdą zmianę pogody, komputery sterujące funkcjami budynku wybierają najodpowiedniejszy program na podstawie dostępnych danych dotyczących warunkow klimatycznych. „Inteligentna fasada” została gruntownie przetestowana w Instytucie Reynaers oraz w ośrodku badawczym CSTB we Francji. System ten daje możliwość zastosowania rożnych ustawień dla poszczegolnych części budynku, w zależności od warunkow panujących tak wewnątrz, jak i na zewnątrz biurowca. Dodatkowo, każdy użytkownik ma bezpośrednią kontrolę nad takimi funkcjami jak oświetlenie, wentylacja czy temperatura panująca w należącym do niego pomieszczeniu. Według Paskaleva, to właśnie dzięki tym udogodnieniom użytkownicy budynku są z niego tak zadowoleni.

Zewnątrz pojedyńcze przeszklenie
Project solution:
System: Double skin breathing element façade bespoke solution based on CW 86-EF & CS 86-HI
Project Description
Total surface offices and retail space: 45.000 m²
Total surface façades: 20.000 m
System:
- Closed double skin breathing element façade with integrated sun blinds: bespoke solution based on CW 86-EF and CS 86-HI, based on French technology façades respirantes
- To obtain improved thermal values, the double skin isn't ventilated but a vapor pressure equilibration is created through openings covered with filters in the bottom of the frames, to avoid unacceptable condensation of the single glass
- AWW tests according to EN 13830:2003 in the Reynaers Institute, including the static seismic tests according to AAMA 501.4-00
- Determination of the condensation risk of the double façade following the French CSTB method
Energy-efficient solution:
- Buildings have a yearly energy consumption about 60 kWh per m²/year (average for such kind of buildings is 150-200 kWh/m²/ year)
- German DGNB* certificate for sustainable construction
- Thermal permeability coefficient of the entire construction: 1.15 W/m²K
(* DGNB Deutsche Gesellschaft für Nachhaltiges Bauen)
Elements:
- Over 1400 elements
- Combined elements of CW 86-EF with opening parts CS 86-HI
- Integrated RETROSolar blinds between the inner and outer façade, and a fixed louver system in front of the ventilation windows (CS 86-HI)
- Weights up to 1000 kg, main elements weigh 772 kg
- Storey high elements: max. dimensions 2800 x 4400 mm
- Special insulation panels with aluminium cladding on the outside and air intake in front of the raised floor
Wewnątrz podwójne przeszklenie

Przekrój pionowy A
Użyte systemy Reynaers
Systemy anulowane
- CS 86-HI (c)
- CW 86 Standard
- CW 86-EF
Involved stakeholders
Architekt
- Dimitar Paskalev
Wykonawca konstrukcji aluminiowych
- Kristian Neiko 90 LTD
Fotograf
- Kiril Konstantinov
Inny interesariusz
- Sopharma Imoti JSC - Litew Tower JSC (Investors)
- TELECOMPLECT JSC / MARKAN LTD (General contractors)
- Ljubo Georgiev (Authors)