- Enzmann & Fischer AG
University of Lucerne
Od budowy Dworca Centralnego w Lucernie, zrealizowanego w 1985 roku przez biuro architektów Ammann und Baumann i zatrudnionego w nim wówczas Santiago Calatravę, miasto Lucerna rozpoczęło radykalną modernizację. Głównie skupiło się na dzielnicy rozciągającej się w kierunku wschodnim na obszarze od dworca do Jeziora Czterech Kantonów. Po stronie jeziora znajduje się wzniesione w 2000 roku Centrum Kulturalno-Kongresowe, zaprojektowane przez Jeana Nouvela, z charakterystycznym silnie wysuniętym dachem, a tuż obok niego nowy gmach główny Uniwersytetu, którego realizację niedawno zakończono.
Nie jest to budynek nowy, lecz były gmach poczty, który poddano renowacji i otoczono niezwykłą trójwymiarową elewacją. Ten pięciokondygnacyjny budynek, o powierzchni ponad 27.000 metrów kwadratowych, posiada białą ścianę osłonową o strukturze wyglądającej, jakby powstała w wyniku kunsztownego składania. Elewację z tylną wentylacją dodatkowo uwydatniają panoramiczne okna, wysunięte 95 centymetrów poza lico ściany i ustawione pod kątem w różnych kierunkach. Według architektów, wykonany przez nich projekt elewacji odwołuje się m.in. do paneli fotowoltaicznych zasilających satelity, które w latach 60-tych ubiegłego wieku stworzył Koryo Miura, zainspirowany japońską sztuką origami, a także do dzieł Andreasa Christena, który w tym samym okresie tworzył wielkie, białe, odlewane płaskorzeźby z poliestru. Na podobnej koncepcji oparte są również elewacje budynków zaprojektowanych przez Marcela Breuera we francuskim ośrodku narciarskim Flaine. Kompozycja elewacji gmachu uniwersytetu wykazuje również podobieństwo do stworzonego przez Holabirda i Roche’a gmachu Tacoma Building (1887-1889) z ustawionymi pod kątem oknami wykuszowymi.

ZADZIWIAJĄCO kompletna przemia na byłego gmac hu poczty
Na etapie postępowania konkursowego architekci z Enzmann & Fischer planowali elewację z betonowych płyt osłonowych, lecz okazały się one zbyt ciężkie dla istniejącej konstrukcji ramowej i zbyt drogie do realizacji. Zastosowano zatem elewację z okładziną z cienkich płyt nośnych, wykonanych z kilkukrotnie polerowanego, powleczonego potrójną warstwą poliuretanu, szkła recyklingowego w aluminiowym obramowaniu, zawieszoną na całkowicie zrestrukturyzowanym byłym gmachu poczty. Elementem nośnym dla tej okładziny jest system StoVerotec, na który architekci natknęli się, szukając lżejszej alternatywy dla betonu. Dzięki ścisłej współpracy z firmami Sto AG i GKP Fassadentechnik biuro architektów Enzman & Fischer było w stanie stworzyć dla gmachu uniwersytetu ścianę osłonową zgodną z artystycznym zamysłem architektów, włącznie z wysuniętymi oknami, wykonanymi w systemie okienno-drzwiowym Reynaers CS 86-HI. Ten trójkomorowy system sprawdził się jako doskonałe rozwiązanie dla tej kompleksowej konstrukcji budowlanej. Przeszklenie wykonano z zastosowaniem połączeń elementu stałego i dwóch okien otwieranych, o łącznych wymiarach 4 x 2,30 metra i wadze do 600 kilogramów. Wszystkie przeszklenia mają potrójne szyby, zapewniające izolacyjność na poziomie ≤1,0 w/m²K. Standardowe wsporniki nie były wystarczająco wytrzymałe dla takiej wagi, więc należało zaprojektować rozwiązanie na zamówienie. Aby nadać oknom wygląd wykonanych w całości ze szkła, na wszystkich elementach ram okiennych zastosowano szczeliwo silikonowe. Wymagało to opracowania kolejnego profilu na zamówienie, czyli profilu SSG anodyzowanego na odcinkach uszczelnienia. Gdyby w konstrukcji elewacji nie użyto elementów budowlanych o wysokich parametrach technicznych, takich jak profile izolacyjne z aluminium, w połączeniu z ekologicznym systemem gospodarki energetycznej (pompa ciepła i zasilanie energią z biomasy), budynek ten nie spełniałby wymagań Minergie – szwajcarskiego standardu dla budownictwa efektywnego energetycznie. Wykonanie tej elewacji z dużą precyzją wymagało od wszystkich zaangażowanych stron ścisłej współpracy – od pierwszego pomysłu, do montażu ostatniego uchwytu. Narady, które odbywały się regularnie w okresie postępowania przetargowego, po wybraniu wykonawcy były kontynuowane z jeszcze większą częstotliwością. Szczególnie skoordynowanie gabarytów konstrukcji elewacyjnej z wymiarami okien wymagało od wszystkich współpracujących ze sobą stron bardzo intensywnej pracy. Precyzja, z jaką wykonano poszczególne powierzchnie, ostre narożniki i doskonale zamontowane okna jest rzeczywiście imponująca.

Odcinki elementów okiennych
Project solution:
System: bespoke solution based on CS 86-HI
Project Description
- Bespoke solution based on CS 86-HI window and door system
- Highly insulated system (Uf up to 1.4 W/m²K) to reach the buildings Minergie label (Uw ≤ 1.0 W/m²K)
- 6500 m² building façade of which 2200 m² windows
- Window elements were prefabricated at the workshop including glazing
- Window elements were mounted without visible fixation
- 3dimensional look by using inclined window setting
- The distance between the wall and the most protruding façade parts is 950 millimeters
Window elements:
- 200 elements with combination of fixed & opening parts
- Glass weight up to 600 kg
- Max. 4000 x 2300 mm
- Possibility to easily replace glass
- WKII burglary proof
Opening parts
- 340 vents
- Weight up to 130 kg
- Inside opening turn
- Partial vents for SE (Smoke & Heat Evacuation) motorized
Glazing
- Triple glazing
- SSG: profiles were anodized to guarantee quality of adhesion

A-A’: Odcinek pionowy, elementy otwierane i stałe

B-B’: Odcinek poziomy, element otwierany
Involved stakeholders
Architekt
- Enzmann & Fischer AG
Wykonawca konstrukcji aluminiowych
- Surber Metallbau AG
Fotograf
- Bruno Rubatscher
- Dany Schulthess
Inny interesariusz
- Financial department of canton Lucerne (Rafaela Fu (Investors)
- Ursula Baus (Authors)